Czynność notarialna dotycząca najmu polega na sporządzeniu aktu notarialnego, który formalizuje umowę najmu nieruchomości na określony czas i warunki, zgodnie z przepisami prawa. Notariusz dba o zgodność treści umowy z przepisami, zabezpieczając interesy obu stron oraz może uwzględnić dodatkowe klauzule, takie jak zabezpieczenie roszczeń wynajmującego w przypadku zaległości. Wyróżniamy:
- Najem okazjonalny – umowa najmu okazjonalnego jest regulowana przez przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy. Jest to umowa, która szczególnie chroni interesy zawierających ją stron. To umowa najmu lokalu mieszkalnego, którego właściciel, będący osobą fizyczną, nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, zawarta na czas oznaczony, maksymalnie 10 lat. Koniecznym elementem tej umowy jest oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddaje się egzekucji i zobowiązuje się do opróżnienia i wydania przedmiotowego lokalu w terminie nie krótszym niż 7 dni od dnia, w którym właściciel doręczył mu żądanie opróżnienia lokalu. Oświadczenie takie (rygor do najmu) stanowi tytuł egzekucyjny, co znacznie upraszcza proces eksmisji lokatora. W celu złożenia oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji konieczne jest przedłożenie u notariusza podpisanej umowy najmu okazjonalnego.
- Najem instytucjonalny – umowa najmu lokalu mieszkalnego zawierana przez osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie wynajmowania lokali. Koniecznym elementem tej umowy jest rygor egzekucji – oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, w którym najemca zobowiązuje się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu instytucjonalnego lokalu w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia, w którym właściciel doręczył mu żądanie opróżnienia lokalu, oraz przyjmuje do wiadomości, że w razie konieczności wykonania powyższego zobowiązania prawo do najmu socjalnego lokalu ani pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje, oświadczenie takie wymaga formy aktu notarialnego.